• Bilboko Udalak eta Bizkaiko Foru Aldundiak antolatutako diseinuaren asteak bederatzigarren edizioa amaitu du, egindako 65 ekitaldietara 7.000 pertsona baino gehiago bertaratu eta gero, hogeita hamar gunetan jarduerak antolatu dituzten 43 eragilerekin batera.

• Artikulazioa izenburupean, BBDW 2023k tokiko sorkuntza-ekosistema garatzen lagundu du, diseinura hurbilduz eta diseinuari buruz gogoeta eginez, hobekuntzatik eta berrikuntzatik abiatuta, eta eragileen eta gizartearen arteko lankidetza-harremanak sustatuz.

• Zabalguneko eraikinean erakusketa bat egin zen –eguneroko esperientzien emaitza–, astean zehar IED Kuntshaleko adituek eta ikasleek eraikitakoa.

Bilbao Bizkaia Design Week 2023k (BBDW 2023) bederatzigarren edizioa amaitu du, azaroaren 16tik 26ra bitartean 7.129 pertsona bertaratzea eragin duen programa bat osatuta. Guztira, 8.418 jarraitzailek parte hartu dute sare sozialetan, eta 420.000 lagunengana iritsi da, antolatzaileek zenbatetsitako datuen arabera. Guztira, 65 ekitaldi egin dira: 50 jarduera, 11 erakusketa eta 4 jaialdi; 43 eragilek bultzatu dituzte jarduerak, bakoitzak gutxienez jardueraren bat hartu duten hogeita hamar gunetan, Euskadiko sormen- eta diseinu-industrien sektoreko ekitaldirik handienean.

Bilboko Udalak eta Bizkaiko Foru Aldundiak antolatua, hiriaren eta lurraldearen garapen ekonomikorako eta nazioarteko proiekziorako faktore gisa diseinua eta industria sortzaileak sustatzeko, eragile sortzaileei beren aniztasuna eta harremanak balioetsiz, bai sektore sortzaileen artean, bai beste arlo ekonomiko eta sozial batzuekin batera.

Gogoan izan behar da Bilbok eta Bizkaiak 5.881 enpresa dituztela sorkuntza-jardueretan, eta horiek 20.652 pertsonari ematen dietela lana. Guztira, enpresa-sare osoaren % 6,7 dira, eta Hiriko eta Lurraldeko enpleguaren % 4,5. Sorkuntza-sektore horretako enpleguari dagokionez, bideo-jokoen eta softwarearen, publizitatearen, argazkigintzaren eta zinema- eta bideo-industrien hazkundea da nabarmentzekoa.

Bilbao Bizkaia Design Week 2023 Artikuluzioa izenburupean garatu da. Artikulazioa-k diseinuari buruz bi norabidetan hurbiltzea eta hausnartzea proposatu du. Alde batetik, antolatzen garen, ekoizten dugun edo bizi garen moduen hobekuntzarekin eta berrikuntzarekin diseinuak duen erlazioari buruz, gizarte gisa ditugun erronka eta beharrei aurre egiteko. Eta, bestetik, forma horiek nola eragiten dioten diseinuaren ekosistemari berari ere, eta nola hobetu dezaketen, lankidetzako harremanak sustatuz, bai diseinuko eragileen eta azpisektoreen artean, bai beste eremu sortzaile, ekonomiko eta sozial batzuekin.

PROGRAMAZIO ASKOTARIKO ETA BANATUA

BBDW23k era hedatuan antolatu ditu diseinuarekin eta haren praktikekin lotutako jardueren programazio zabal eta askotarikoa, eta, horretarako, ColaBoraBora izan da komisario zereginean. Zabalgune eraikineko ataria, arrezifeari bizia emateaz eta BBDW23ren irekiera- eta itxiera-jarduerak hartzeaz gain, KAIXO!-rekin azaroaren 16an eta OSPATU!-rekin 24an, beste jarduera asko hartu zituen eremua ere izan zen. Gaikako topaketak eta tailerrak, hala nola, Euskal Herriko Kosorkuntza Ekosistemak antolatutakoak, antolakuntza-eredu berriak esperimentatzeari buruzkoak, E-kin komunitatearen topaketa, diseinua ahizpatasunarekin pentsa kutxa barne, Bilbao Ekintzak eta Ihobek antolatutako ekonomia zirkularrari eta ekodiseinuari buruzkoa, T-Factor europar proiektuaren esperientzia trantsizio iraunkorrei buruz, dinamizazioa berrikuntza-ekosistemak aktibatzeko funtsezko pieza gisa, Urbegi Social Impactek antolatua, bizitza-luzera berriari buruz, Bilbao Ekintza-tik; pentsamendu sistemikoari buruz, Diaradesignetik; Habitat Inspiration hitzaldiak, Otzarretak antolatuta; eta “Merkatutik mahaira” aurkezpena, Urbanbat jaialdiaren aurrerapen gisa.

Baina programazioa hiriko eta lurraldeko beste leku askotan zabaldu zen. DATA COllectivek jarduera-programa oso bat garatu zuen Artiach fabrikan, “En el pasillo” erakusketaren inguruan. Erakusketa pieza bakarreko enkantearekin eta Spiritus Mundi performancearekin amaitu zen. Besteak beste, tailer hauek egin dira: sorkuntza expressekoa, Javirroyorekin; Shyncricaren sareetarako edukiei buruzkoa; LEINN Artsek proposatutakoa, artistek elkarren artean onura komunerako sareak ehuntzeari buruzkoa; Metamerismena, Objetok Andrea Forapanirekin antolatua, sorkuntza digitalaren eta artisautzaren arteko elkarguneari buruz. Zuzeneko diseinuaren lehiaketa, DUARAk antolatua; Hondakinetik modara moda-desfile inklusiboa, Didi Modelsen eskutik; Estudio Bokashiren ate irekiak ehungintzarako, birsorkuntzarako eta autosufizientziarako alternatibei buruzko proba- eta hutsegite-prozesuak erakusteko. Quarkartek antolatutako Jasangarritasuna abian topaketak Urdaibaiko Ekoetxeraino eraman gaitu. Programazio zabala La Perreran, Basurtu auzoko ekipamendu berrian, batez ere gazteei zuzendua. Eta tximinoen inbasioa ere bai Moyua plazan!

PANORAMA PROFESIONALA, LANARI ETA TALENTUARI LOTUTA

Horrez gain, urtero bezala, EIDE elkarteak hainbat jarduera antolatu zituen, hala nola Begihandi, Open Studio, Portfolio Night eta Talentu Gazteak, diseinuaren panorama profesionala erakusteko, publiko berriei irekitzeko edo belaunaldi arteko harremanak sustatzeko.

Halaber, programazioaren zati handi batean, lana eta azaleratzen ari den talentua izan ziren protagonista, gero eta ugariagoa baita diseinuko eskolen eta unibertsitate-zentroen ekosistema. Horrez gain, sarrera-tailer asko eskaini zituzten, prestakuntza-eskaintzaren erakusgarri gisa. Hainbat hub eta elkarte sektorialek dinamizatutako networking eta polinizazio gurutzatuko topaketak. Eta jakin-mina are gehiago elikatzeko, erakusketak eta jaialdiak, hala nola Bideotikan, FIG Bilbao, Selected’23, Simbiotopía eta This is Basque Design Merkatua.

Azken finean, astebete baino gehiago 65 jarduerarekin, gai eta formatu ugarirekin, eta askotariko 30 kokapenekin, zazpi mila pertsona baino gehiago bertaratuta eta zortzi mila jarraitzaile baino gehiago izanik sare sozialetan; horiek guztiek batera BBDW 2023 honen balantze oso positiboa ematen dute.

Bizkaiko Foru Ogasunak zerga-betebeharrak kontrolatzeko eta betetzen laguntzeko estrategia berri bat garatu du, BATUZ izenekoa, zerga-iruzurraren aurka borrokatzeko. Estrategia horrek Bizkaiko araudiaren mende dauden enpresa eta pertsona autonomo guztiei eragiten die, haien izaera eta tamaina edozein izanik ere.

Hasiera batean, nahitaezko ezarpen-epea 2022ko urtarrila zen, baina profesionalen elkargo eta enpresa-elkarteen eta zerga-aholkularitzaren ekarpenak jaso ondoren, Bizkaiko Foru Ogasunak epe hori malgutzea eta 2024ko urtarrilaren 1era eramatea komenigarritzat jo du, ordura arte sistema hori borondatez hartzeko pizgarri berriak ezarriz.

Zer da eta zertan datzan:

BATUZ izenarekin, proiektu honek oinarrizko hiru zutabe izango ditu:

• Ticketbai fakturazio – software bermatzailea: Fakturazio sistema informatiko bat da, Foru Ogasunak egindako salmenta eragiketa guztien aitorpena ziurtatzeko erabiltzen duena.

Horrela, faktura bat jaulki aurretik, fitxategi informatiko bat sortu beharko da (Ticket Bai fitxategia) eta sinadura digital baten bidez sinatu. Dokumentu horrek QR eta identifikazio-kode bat izango du. Fitxategia Foru Ogasunera bidali beharko da zehaztutako epeetan.

Neurri horiei esker, kontsumitzaileek egiaztatu ahal izango dute jaulkitako faktura sarrera gisa deklaratu dela Foru Aldundiaren webgunean.

• Eragiketa ekonomikoen erregistro-liburua (EEEL): 140 pertsona fisikoentzat eta 240 pertsona juridikoentzat. Jarduera ekonomikoak egiten dituzten pertsonen diru-sarrerak, gastuak eta fakturak aitortuko dira. Dokumentazio hori guztia telematikoki emango da.
• Bezaren, Sozietateen gaineko zergaren eta Errentaren gaineko zergaren aitorpenen zirriborroak: 140 eta 240 ereduetan igorritako informazioarekin, Bizkaiko Foru Ogasunak aitorpenen zirriborroak egingo ditu pertsona juridikoentzat eta jarduera ekonomikoa duten pertsona fisikoentzat, jarduera ekonomikoen etekinak zergapetzen dituzten zerga nagusiei dagozkien zerga-betebeharrak errazago bete ditzaten.

Pizgarriak:

Gure enpresak eta negozioak sistema berrira egokitu beharko dira 2024ko urtarriletik aurrera. Hala ere, pixkanaka ezartzen joateko, Foru Ogasunak zortzi atxikipen-leiho ezartzen ditu 2022. eta 2023. urteetan, eta pizgarri txikiagoak ezartzen ditu sisteman sartzeko unearen arabera; beraz, ez da gauza bera izango 2022, 2023 edo 2024ko urtarrilaren 1ean sartzea, kasu honetan nahitaez.

• Xehetasun gehiago: www.batuz.eus/eu/
• Kontsulta fiskalak: batuz.zergak@bizkaia.eus
• Kontsulta teknikoak: batuz.programak@bizkaia.eus

Turismoak hazkunde handia izan du hirian azken urteotan. Gainera, hiriak bere Espezializazio adimenduneko Estrategiaren esparruan dituen helburuen jarduera-eremuetako bat da.

Bilboko Udalak, Bilbao Ekintzaren bidez, sektore horren lehiakortasuna hirian hobetzeko ekintzak eta programak sustatzen ditu.

Ekimen horien artean, TURISTECH BILBAO nabarmendu behar da, Innolab Bilbaorekin elkarlanean sustatutako proiektua. Honek, teknologia berriek eta startupek digitalizazioaren erronkari heltzeko eskaintzen dituzten aukerak aztertzea du helburu.

Oraingo honetan, arreta turismo-ostatuetan eta contactless teknologian jarri da, egungo testuinguruan horixe baita segurtasunaren eta osasun-babesaren bermerik onena.

Esparru horretan, eta Instituto Tecnológico Hotelero (ITH) lankidetzan, katalogo bat garatu da, turismo-sektoreko erabiltzaileei eta langileei contactless zerbitzuak eskaintzeko dauden soluzio teknologikoetako batzuk aurkezten dituena.

Katalogoa hainbat fitxa deskribatzailek osatzen dute. Fitxa horietan check-in eta check-out prozesuetako erreferentziazko hornitzaile teknologiko batzuk zerrendatuko dira, bai eta ostatu-sektorerako interesgarriak diren beste contactless soluzio batzuk ere.

BIG Bilbao, Bilbao Ekintzaren ekintzailetza-zentroa, Bilboko Udalaren udal-sozietatea, hirian enpresa-abentura batean hasten direnentzako laguntza-gune gisa finkatu da

Bilbok hiri dinamiko eta transbertsal bat izatea lortu du, bere esentzia galdu gabe, hainbat esparrutan garatzeko gai dena. Agian, hori izango da bere erakargarritasuna zabaltzen jarraitu ahal izateko sekretua, turismoa, inbertsioak eta negozio-aukera berriak sustatzeko.

Izan ere, COVID-19k eragindako krisi gogorra jasan arren, hiriak eta bertako jendeak goraipatu beharreko erresilientzia-gaitasuna erakutsi dute. Mende honetan daramagun urterik zail eta zalantzagarrienean, badira gure hiriarentzat aberastasuna sortzen jarraitzearen aldeko apustua egin dutenak eta bide gogor bati ekin diotenak euren negozio ideia gauzatzen saiatzeko.

Zorionez, askok eta askok ez dute bakarrik ibili. 2017. urteaz geroztik, Bilboko Udalak BIG Bilbaoren bidez (Bilbao Ekintzaren ekintzailetzarako gunea) hiribilduan ezartzearen aldeko negozio-proposamenekin laguntzen du.

Sortu zenetik, BIG Bilbaok 1.300 enpresa-proiektu baino gehiago lagundu ditu; horietatik 500 enpresa baino gehiago jaio dira, 700 lanpostu baino gehiago sortuz. Gainera:

• 20 urte baino gehiagoko esperientzia duen lantaldea du eta ekintzaileari proiektuaren hasierako proposamenetik proiektua finkatu arte laguntzen dio.
• Programa espezifikoak ditu eta hainbat arlori buruzko enpresa-jardunaldiak antolatzen ditu aldizka, komunitate bat sortzeko eta hiriko enpresaburuen artean ideia eta harreman berriak sustatzeko.
• Udalak garapen ekonomikoa eta hiriaren proiekzioa sustatzeko estrategikotzat jotzen dituen proiektuak bultzatu nahi ditu, hala nola, zerbitzu aurreratuak, industria kultural eta sortzaileak eta ekonomia digitala.
• Lehen urtean enpresak izan duen bilakaeraren jarraipena egiten du.

Azkenik, zerbitzu guztiak doakoak direla nabarmendu behar da. Europako Gizarte Funtsaren 2014-2020 Programa Operatiboak % 50ean finantzatzen ditu.

Itxaropena COVID-19 urtean

COVID-19ren krisiak eragindako zailtasunak gorabehera, iaz, 2020an, BIG Bilbaok zentrora laguntza eta aholkularitza ekintzailearen bila joan ziren 1.272 pertsona artatu zituen. 332 enpresa-ekimen berri jaso ziren eta 421 proiektu lagundu eta aholkatu ziren; horietatik, 246 2020ko ekimen berriak izan ziren.

Horrela, 112 enpresa berrik sortu ziren, hirian 137 lanpostu sortuz. Datu itxaropentsua, tokiko jarduera ekonomikoaren pixkanakako susperraldiari begira.

Bestalde, Bilbao Ekintzak berak egindako azterlan batek zerbitzu horren bidez 2017tik martxan jarritako enpresen % 68 inguruk funtzionatzen jarraitzen duela bizitzako lehen hiru urteak igaro ondoren nabarmendu du.

“Hainbeste kostatzen zaigun enpresa-alde hori”

Bilbao Ekintzaren babesa jaso dutenak, BIG Bilbao bidez, eskaintzen den profesionaltasun eta jarraipen mailarekin bat datoz. “BIG Bilbaorekin izandako esperientzia oso positiboa izan da. Une oro pertsona talde batekin egon nintzen eta horiek, bai arlo profesionalean bai pertsonalean, bide hori askoz errazagoa izatea eragin zuten”, adierazi du Jose Miguel Ramos-ek, Inmobilaria Uribarriko kidea, bere negozioa irekitzeko helburua bete ondoren.

“Big Bilbaok artearen zaleoi hainbeste kostatzen zaigun alde enpresarial hori eskaini dit”, nabarmendu du Peio Duranek, bere moda enpresa atera eta gero. “Sormenezko zorotasun hori guztia antolatzen eta enpresa-egitura batean gauzatzen lagundu didate”, zehaztu du.

Bestalde, Tamara Calvok hasiera batean “izututa eta galduta” zegoela aitortzen du, abokatuen bulego batean bederatzi urtez lan egin eta ama primeriza izatea pentsatzen zuenean. “BIG Bilbaon prozesua errazagoa izaten lagundu zidaten. Haren aholkuak eta laguntzak aireratzeko falta nituen hegoak eman zizkidaten”, esan du. Orain, etxeak, trastelekuak eta etxe-aldaketak antolatzeko eta ordenatzeko negozio propioa du.

Hezkuntza ekintzailea

BIG Bilbaoren lan horrek harrobia ez galtzea ere eskatzen du. Hala, gazteen artean ekintzailetzaren balioa sustatuko duten balioak txertatzeko, Bilboko Udalak, Bilbao Ekintzaren bidez, SORTZEAREN ABENTURA proiektua jarri zuen abian, DBHko 3. eta 4. mailako ikasleei zuzenduta, hiriko ikastetxeen bidez.

Ikasturtean zehar, gazteek euren enpresa-abenturari ekiten diote “benetako proiektuak” garatuz. Proiektu horietan esperientzia gogoangarria eta dibertigarria bizi dute, ekintzailetzaren oinarrizko kontzeptuak eta balioak barneratzen laguntzen diena. Halaber, ikasle parte-hartzaileei erronka erreal eta zehatzei erantzuteko irtenbideak diseina ditzatela proposatzen zaie.

Programa osoak ikasleen artean beharrezkoak diren gaitasunak eta gaitasunak garatzeko balio du, betiere euren etorkizun profesionalari begira hainbat alderditan aurrera egiteko helburuarekin: talde-lana, garapen pertsonala, IKTen erabilera, entzute aktiboa, etab.

Prozesuaren amaiera gisa, parte hartzen duten ikastetxe guztiak amaierako ekitaldi batean biltzen dira. Ekitaldi horretan, ikasturtean zehar burututako proiektuak aurkezten dira, ideiak partekatzeko eta komunitate bat sortzeko.

Erakusgarri gisa, aurreko ikasturtean, 2020-2021 ikasturtean, parte hartu duten ikastetxeetako ikasleek —La Salle, Eskolapioak, Harrobia Ikastola, Trueba Ikastetxea, San Pedro Apostol Ikastetxea, Kirikiño Ikastola, Jesús y María Ikastetxea eta Hijas de la Caridad/Nuestra Señora de Begoña Ikastetxea— erronka bat izan zuten: Bilboko balioen karta ezagutaraztea eta hurbiltzea, gazteen artean estrategia bat sustatzeko.

Txikizkako merkataritzaren esparruan berriki izandako aldaketa eta erronken testuinguruan, COVID-19K eragindako krisiaren ondoren, gaur egun inoiz baino gehiago, tokiko merkataritzak online ikusgai izateko prest egon behar du eta, nahi izanez gero, eskura dituen edozein kanaleen bidez saldu ahal izateko: web, Market Places, Sare Sozialak, etab. Internet bidezko erosketa errealitate eraginkorra zen jada, eta azken bi urteetan esponentzialki hazi da. Errealitate horrek kontsumo-ohiturak eta banaketa-bitartekoak aldatu ditu. Gainera, ezinbestean sendotu du omnikanalitatearen kontzeptua merkataritza-adar guzti-guztietan.

Erronka horretaz jabetuta, Bilboko Udalak, Bilbao Ekintzaren bidez, hainbat jarduera zehatz jarri ditu abian gure saltokiaren digitalizazioa bultzatzeko, hala nola Google My Business (GMB) bezalako tresnen abantailak eta operatiboa zabaltzea eta gure negozioen eta saltokien aintzatespena eta ikusgarritasuna bultzatzea.

Izan ere, GMBk honako abantaila eta funtzionalitate hauek eskaintzen dizkio merkataritzari edo negozio txikiari:

• Fitxa bat sortzeko aukera ematen du, ingurunean antzeko saltokiak bilatzen dituen edonork ikusteko modukoa. Garrantzitsua da saltoki batek fitxa hori izatea; izan ere, bezeroekin elkarreraginean aritzeko eta informazio eguneratua argitaratzeko aukera emango dio. Horrez gain, milaka pertsonarengana iritsi ahal izango da.
• Saltokiaren deskribapena testu pertsonalizatu eta erakargarri batekin izateak lehiakideengandik bereiztea eta saltoki mota horren bila dabiltzan pertsonen jakin-mina piztea eragiten du.
• Bezero potentzialekin kontaktua eta interakzioa errazten du. Ezaupideak beti erantzuten dira eta merkataritzaren eta bezeroen arteko lotura sortzen dute.
• Informazioa ematen du eta ekarpen positiboa eragiten du erosteko erabakia hartzeko. Zure negozioaren eta produktuen argazki erakargarriek interes eta bisita-aukera handiagoa sortzen dute.

Abantaila horiek zabaltzen eta ezartzen laguntzeko, Bilbao Ekintzak bideo-tutorial bat garatu du, jarraitu beharreko urratsak zehatz-mehatz azaltzen dituena: Google My Businesseko zure fitxa ireki ezazu, ospea sortzeko eta bezero potentzial gehiagorengana iristeko.

Bizi dugun une zail honetan, non pandemia global batek ekonomia moteldu egin duen, enpresek testuinguru honetan zer eginkizun duten argi izatea funtsezkoa da. 

Enpresek operazio eta estrategia arloko arrisku ugari dituzte, hala nola: lehengaien hornikuntza etetea edo atzeratzea, eskariaren portaeran aldaketak gertatzea, kostuak handitzea, entregak atzeratzen dituzten gertakari logistikoak izatea, langileen segurtasuna bermatzeko erronkei aurre egitea, eta abar. 

Errealitate berri horri aurre egin eta eraginkortasunez jarduteko, hona hemen kontuan hartu beharreko lan-ildo batzuk:

• Erabaki urgenteak eta estrategikoak hartzeko talde bat sortzea

Enpresa bakoitzak larrialdiei aurre egiteko talde bat sortu beharko du, erabakiak ahalik eta azkarren eta egokien hartzeaz arduratuko dena. 

Horretarako, enpresaren indarguneak nahiz ahulguneak kontuan hartu beharko dira, bai eta langileenak ere, hartara, egungoa bezalako krisi-uneetan prozesuak doitu ahal izateko, batez ere osasunari eta segurtasunari dagokionez.

• Langileen ongizateari lehentasuna ematea

Bizi dugun egoera zail honetan, eskura ditugun baliabide tekniko eta teknologikoak erabiliz lana malgutzeko aukerak indartzea edo aukera horiei jarraipena ematea gomendatzen da.

Horrez gain, langileekin etengabe harremanetan egotea gomendatzen da, haien osasun-egoeraren eta informazio pertsonalaren berri izateko, konfidentzialtasuna erabat bermatuz. 

• Lantokian segurtasuna bermatzea

Azpimarratu beharra dago erabat funtsezkoa dela laneko eremuak eta espazioak garbitzeko eta desinfektatzeko bete egin behar direla osasun-agintari publikoek ezarritako higienea kudeatzeko betekizunak.

Enpresak segurtasun epidemikoaren inguruko informazioa eman beharko du eta langileen autobabeserako arau kontrastatuak ezarri beharko ditu, baita arriskuen prebentzioaren eta segurtasunaren arloan kontzientziatu ere. Berebiziko garrantzia du horrek; izan ere, enpresan kasuren bat edo agerraldiren bat egonez gero, enpresa aldi batez itxi beharko litzateke.  

Era berean, oso garrantzitsua da enpresako arriskuen kudeaketa-plana eta mekanismoak eguneratzea.

• Gizarte-erantzukizuna indartzea 

Une hauetan enpresaren irudi publikoa zaindu beharra dago. Krisiari buruzko informazio korporatibo egokia publiko egitea gomendatzen da.

Ezinbestekoa da enpresen gizarte-erantzukizuna aplikatu ahal izatea gizartearen, ekonomiaren eta langileen egonkortasunaren ikuspegitik, bai eta komunitatearekiko eta hornitzaileekiko harremanak kudeatzea ere. 

• Enpresaren etorkizuneko antolamendua eta estrategia berrikustea

Azkenik, baina kontu honi garrantzirik kendu gabe, epe laburrean erronka handiak izango ditugun arren, ez dugu ahaztu behar enpresa krisialdiaren ondorioetara egokitu behar dela. Horretarako, nahitaezkoa da ekintzak gauzatzea eta planifikatzea, egoera desberdinak kontuan hartuta, bai eta sortuko diren aukerak aprobetxatzea eta ikuspegi berri batekin etorkizunean pentsatzeko tarte bat uztea ere.

Bezeroei hitz egitea eta entzutea da helburua, hartara, etorkizuneko joeratzat jotzen diren irtenbideak hartzeko, izan ere, krisialdi honek agerian utzi du joera horiek geratzeko etorri direla. Era berean, etorkizuneko krisialdietarako prestatzea eta taldeak trebatzea da asmoa, ikuspegi berriak aplikatzea eta aukera berriak hautematea ahalbidetuko dieten tresna berritzaileak eta sormenezkoak erabil ditzaten.

Covid-19a protagonista duen gaur egungo osasun-krisiak bete-betean izan du eragina enpresetan eta negozioetan, eta sortzen ari diren ekintzailetza-proiektuei lotutako ziurgabetasun-egoera bati ireki dizkio ateak.

Hori horrela, GEMek (Global Entrepreneurship Monitor) prestatutako txostenarekin bat etorriz —Espainiako ekintzailetzaren egoera COVID-19aren krisiaren aurrean—, pandemiaren eta alarma-egoera deklaratu zen lehenengo hilabeteetan sortze-bidean zeuden enpresen % 35ek planak eten zituen eta % 4k bertan behera utzi zuen ideia. Alderdi positibo bat ere izan du horrek; izan ere, % 41ek negozio-eredua berriz orientatzea erabaki du, eta % 56k ez zuen eragin hurrengo hilabeteetarako negatiborik aurreikusi proiektuan; are gehiago, onuragarria izan zitekeela uste zuen.

Edonola ere, egoera horri aurre egiteko, guztiz funtsezkoa da ekintzaileek egokitzeko duten gaitasuna: Merkatu-azterlan eguneratu bat izan behar dugu eta gure ideia edo negozio-eredua berrikusi, baina, aldi berean, agertzen doazen aukerak aprobetxatzeko gai izan. Geure buruak berrasmatzeko unea da. 

Horren jakitun, enpresa askok dagoeneko egokitu dute jarduera, negozio-hobi berrietara bideratzeko; besteak beste, nola ez, osasunari lotutakoa nabarmendu behar dugu. Horixe da, hain zuzen ere, maskarak, gel desinfektatzaileak eta abar ekoizteari eta banatzeari ekin dioten enpresa ugari egotearen arrazoia. Izan ere, ziur asko, sektore horrek garrantzi handiagoa izango du etorkizunean. 

Eraldaketa hori, dena den, haratago doa arkitekturari edo eraikuntzari lotutako negozioetan, eskaintza egokitu baitute terraza eta lorategi zein argi naturala duten gela malgu eta aldakorrak dituzten etxebizitzekiko desira gorakorrera egokitzeko. Barne-diseinatzaileek, bereziki, ostalaritza-lokaletarako irtenbideak bilatzeko erronkari egin behar diote aurre, sozializazioa modu seguruan ahalbidetuko duten espazio berritzaileekin, besteak beste. 

Enpresaren eremu guztien digitalizazio integrala, halaber, negozio-aukeretarako iturria da. Sektore guztiek partekatzen duten joera bat da, eta horrek arinago garatzea eta ezartzea ekarri du, betiere, lehiakortasuna hobetzeko asmoz. Horri dagokionez, enpresa txiki eta ertainetara iritsi den joera bat da. 

Ildo horretatik, funtsean mugikortasunari eta harremanei eragiten dizkieten murrizketa ugarien ondorioz, negozio-aukera sorta handi bat sortuko da irtenbide eraginkorrak eskaini ditzaketen ekintzaileentzat: telelana, e-learning, e-commerce, ekitaldi birtualak, contactless ordainketak, kontakturik gabeko sarrera-kontrola eta beste hainbat gai.

Mundua asko aldatu da hilabete gutxian, eta, horregatik, oinarri-oinarrizkoa da enpresen berrasmatzeko gaitasuna eta negozio-ideia berrien gaitasuna nabarmentzea. Krisi orok dakar aukera bat berekin, eta oraingoa ez da salbuespena izango. Guk aukera hori aprobetxatu behar dugu. 

2020. urte honek egoera berri eta ustekabekoak utzi dizkigu pandemiaren ondorioz. Aukeratu ez genuen eta gelditzeko iritsi zen paradigma aldaketa batean murgilduta topatu dugu geure burua. Historian lehenengoz, era masiboan itxi dira komertzioak, premiazko beharrekin lotuak izan ezik. Horrek behartu gaitu egiteko eta erosteko era berrietara ohitzera. Bada, funtzionatzeko modu hori bere egin dute jada kontsumitzaileek nahiz komertzioek.

Baina eraldaketa prozesua askoz ere urrunago joan da: 

• Pertsonek segurtasunaren balioa nabarmendu dute: Erostera doazenean inguru seguru eta fidagarriak bilatzen dituzte. Gela, maskara, aurretiazko hitzordua eta pertsonalizazioa gure egunerokotasunean txertatu dira.
• Markak berrasmatzen: Ez ditugu ahazten unerik zailenetan haien bertsiorik onena erakutsi duten markak. Gehien erosten ditugun produktu eta zerbitzuen parte izatera pasatu dira. Aldi berean, branding pertsonala eta emozionala daukagu, egoera honetan iraun eta hazteko beste giltzarri bat. Honelako elementuak sustatzen ditu: berezitasuna, benetakotasuna, gardentasuna eta fidagarritasuna. Detaileek markatzen dute aldea.
• Digitalizazioa: Internet bidezko kontsumoa hazten ari da, konfinamenduan aukera bakarra izan da eta. Jada digitalizatuta zeuden komertzioak izan dira egoera hobekien eraman ahal izan dutenak. Hala, agerian geratu da digitalizazioak (eta ez derrigorrez on-line salmentak) lehiakortasuna hobetzeko duen rola, eta komunikazio kanal eraginkorragoak nahiz barne kudeaketako eta bezeroekin harremantzeko tresna teknologiko berriak zabaltzeko duen garrantzia.
• Ohitura berriak: Kontuan hartu behar da kontsumitzaileek gero eta gehiago bilatzen dituztela erosketa esperientzia pertsonalizatuak, gailu teknologikoak sarriago erabiltzen dituztela, gure komertzioen preskriptore bihurtzen direla, konprometitu egiten direla eta bilatu egiten gaituztela eta beste guztien artean aukeratzen dutela.
• Balioak: Azkenik, inoiz baino garrantzitsuagoa da bezeroen bizitzeko eta pentsatzeko moduarekin konektatzea, bai eta beren interesekin, konpromisoekin eta, azken finean, baloreekin ere. Etika eta gizarte erantzukizuna jasangarritasunari, ingurumenaren zainketari edo kontsumo arduratsuari lotuta. Goranzko balioak dira horiek

Sormenaren eta kulturaren sektoreak gero eta aintzatespen gehiago jasotzen ditu hiri-inguruetan ekonomia eta berrikuntza garatzeko katalizatzaile gisa egiten duen lanagatik. Alabaina, zer jarduera txertatu behar dira sektore horren barruan? Zein da ekonomian benetan duten eragina? Eta are garrantzitsuagoa dena, zer egiten ari gara zeregin hori aitortzeko?  

Sektorea zedarritzen

KEA aholkularitzak Europako Batzordearentzat egindako definizioaren arabera, sektorea zirkulu zentrokideetan egituratzen da, honela: nukleoan arteak eta ondarea daude; hurrengo zirkuluan liburu, musika, zinema eta bideo, irrati-telebista, bideo-joko eta prentsaren kultura-industriak; ondoren, diseinuari, arkitekturari eta publizitateari lotutako enpresa eta erakundeak, eta, amaitzeko, jarduera horiei lotutako industriak.

Izan ere, sormenak eta arteak uste baino eremu gehiago barne hartzen dituzte, eta gizartea zenbat eta garatuagoa izan, orduan eta gehiago ikusiko ditugu. Esnatzen garenetik berriz ere lo hartzen dugun arte, gure jarduera ugaritan ikus ditzakegu diseinua eta artea: arropan, lanean, komunikazioan, zerbitzu publiko batzuetan, liburuetan, musikan, artelanetan eta abarretan.

Ekonomian duen garrantzia

Europar Batasunaren datuen arabera, sektoreak 12 milioi pertsona baino gehiagori ematen die lana (guztien % 7,5), eta % 4ko ekarpena egiten dio barne produktu gordinari (BPGd). Bilboren kasuan, 2019. urtean enpleguen % 4,7 sortu zituen sektoreak, eta arkitektura eta ingeniaritzakoak ziren langile gehienak (guztien % 40), gero, publizitatekoak (% 12), irrati-telebistakoak (% 11) eta sormen, arte eta ikuskizunetakoak (% 9). 

Datu horien bitartez egiaztatu da ezagutzaren eta sormenaren ekonomia intentsibo batera jotzen ari garela, eta ezaugarri hori oso begi-bistakoa da sektore horretan. Beraz, beste sektore batzuetako ekintzailetzaren eta berrikuntzaren katalizatzaile gisa jarduten du, zuzenean zein zeharka. 

Alde batetik, hiriei eta hiri-inguruei hertsiki lotuta dagoen sektore bat da; izan ere, bertan dauden pertsona-pilaketak eta konexio-sareak gakoak dira berrikuntzarako eta sormenerako prozesua errazteko, bereziki, ingurumena hobetzea eta enplegu kualifikatua sortzea ekarriko duen ekonomia-eredu berri bati lotuta.

Garrantzia aitortzea

Horren jakitun gara, eta Europako 2020ko Agendan jada «hazkunde adimendunaz» hitz egin zen, non sormen- eta kultura-industriek zeregin erabakigarria izango duten. Era berean, Europako Horizontea programa (EBren 2021-2027ko Ikerketa eta Berrikuntzarako Esparru Programa) berriaren hiru oinarrietako bat da Europako industriaren lehiakortasunaren munduko erronkei erantzuna ematea sei klusterren bitartez. Kluster horien artean dago, besteak beste, “Kultura, Sormena eta Gizarte Inklusiboa”, eta, hain zuzen ere, sektorea modu hain adierazgarrian nabarmentzen den lehenengo aldia da. 

Euskadiren eta Bilboren kasuan, Europako Batzordeak babestutako Regional Innovation Strategy for Smart Specialization (RIS3) delakoaren barruan, espezializazio adimenduko lehentasun estrategikoak identifikatu dira, eta horren barruan dago kultura- eta sormen-industrien aukera-eremua. 

Bilbo: kulturari lotutako eraldaketa-eredu bat 

Bilbok kulturari eta sormen-diziplinei lotutako ibilbide luzea egin du, eta azken hamarkadetako hiri- eta ekonomia-eraldaketa handiaren ardatz nagusi bihurtu ditu. 

Erreferentziazko azpiegiturak eta proiektuak bereganatu ditu, eta, horrela, hiriari ikusgarritasuna eman ahal izan zaio arlo horretan. Horrek, aldi berean, nazioarteko aintzatespena eta ikusgarritasuna ekarri dizkio. Era berean, tokian tokiko sektorea finkatzen eta hazten laguntzeko proiektuak garatu dira, Zorrotzaurre eta Bilbo Zaharra, esaterako. Hiriarentzako erreferentziazko espazio nagusiak izan dira alor horretan, eta tamaina handiagoko zein txikiagoko organizazio, enpresa eta entitate ugarik modu esanguratsuan lagundu dute Bilboren sormen- eta kultura-sektorea garatzen.

Gaur egun eta Covid-19ari lotutako krisi honen testuinguruan, erronka, inolako zalantzarik gabe, tokiko sektore honen lehiakortasuna babestea eta indartzea izango da, datozen urteetan ere hiriarentzako sektore estrategiko gisa egiten ari den bidea finkatu eta hazi dadin.